دماسنج مقعدی چیست و چگونه استفاده می شود؟

اندازه گیری دمای بدن نوزاد همیشه از حساس ترین کارهایی است که والدین انجام می دهند؛ زیرا کوچک ترین تغییر دما می تواند نشانه یک بیماری یا عفونت باشد و درمان به موقع اهمیت زیادی دارد. در میان روش های مختلف سنجش دما، اندازه گیری مقعدی دقیق ترین و مورد اعتمادترین روش برای نوزادان، به خصوص تا سه سالگی، شناخته می شود.

در این مقاله، هر آنچه لازم است درباره دماسنج مقعدی نوزاد، روش صحیح استفاده، نکات ایمنی، میزان دمای طبیعی نوزاد و خطاهای رایج بدانید، به صورت کامل شرح داده شده است.

دماسنج مقعدی نوزاد یا رکتال چیست؟

دماسنج مقعدی دقیقا چه کاری انجام می دهد؟

دماسنج مقعدی (Rectal Thermometer) نوعی دماسنج دیجیتالی است که طراحی آن به گونه ای است که دمای داخلی بدن را از طریق مقعد اندازه می گیرد. این دما از همه روش ها به دمای واقعی نزدیک تر است؛ زیرا تحت تأثیر هوا، لباس، باز بودن دهان، گریه یا حرکت کودک قرار نمی گیرد.

بنابرایناین روش به ویژه برای سنین زیر ۳ سال توصیه می شود؛ زیرا:

• دقت بسیار بالایی دارد.
• تحت تأثیر محیط، لباس یا باز بودن دهان قرار نمی گیرد.
• مناسب نوزادانی است که همکاری کافی برای روش های دیگر ندارند.

به همین دلیل متخصصان اطفال معمولاً وقتی والدین در مورد «دقیق ترین روش اندازه گیری دمای بدن کودک» سؤال می پرسند، سریعاً اندازه گیری مقعدی را پیشنهاد می کنند.

دمای طبیعی بدن نوزاد در اندازه گیری مقعدی چقدر است؟

در این روش، دمای طبیعی بین ۳۷.۵ تا ۳۸ درجه سانتی گراد قرار دارد. اگر دمای مقعدی ۳۸ درجه یا بیشتر باشد، نوزاد تب دارد و باید وضعیت او را جدی تر پیگیری کنید؛ به خصوص اگر زیر سه ماه باشد.

دماسنج مقعدی چه تفاوتی با دیگر دماسنج ها دارد؟

بنابراین اگر دقت برای شما اولویت است، مقعدی بهترین گزینه خواهد بود.

چرا روش مقعدی این قدر دقیق است؟

اگر تجربه اندازه گیری با دماسنج های مختلف را داشته باشید، احتمالاً دیده اید که گاهی اختلاف دمای زیادی بین روش ها به وجود می آید.

در سنجش مقعدی توسط دماسنج مقعدی (دماسنج رکتال)، نوک دماسنج نزدیک ترین فاصله را با دمای «مرکزی بدن» دارد. همین موضوع باعث می شود عددی که نمایش داده می شود واقعی تر و قابل اعتمادتر باشد.به همین دلیل اگر دقیق بودن برایتان مهم است، این روش بهترین انتخاب است. حتی بسیاری از کلینیک ها و بیمارستان ها نیز همین روش را برای نوزادان ترجیح می دهند.

چگونه از دماسنج رکتال استفاده کنیم

چگونه از دماسنج مقعدی نوزاد استفاده کنیم؟ (راهنمای طبیعی و قدم به قدم)

اگر تا به حال از این روش استفاده نکرده اید، ممکن است در ابتدا کمی نگرانی داشته باشید، اما واقعیت این است که با رعایت چند نکته ساده، کاملاً ایمن و بدون درد خواهد بود.

1 - اولین قدم این است که دماسنج مقعدی را تمیز کنید. شست وشو با آب و صابون یا کمی الکل کفایت می کند. سپس نوک دماسنج را مقدار کمی با روان کننده (مثل وازلین) چرب کنید تا ورود آن باعث ناراحتی نشود.

2 - برای قرار دادن کودک، دو وضعیت مناسب وجود دارد:

• یا کودک را روی شکم روی یک سطح صاف بگذارید و دستتان را روی کمر او قرار دهید
• یا او را به پشت بخوابانید و پاهایش را به آرامی به سمت شکمش جمع کنید. هر حالتی که کودک در آن آرام تر است، همان را انتخاب کنید.

3 - مرحله بعدی وارد کردن دماسنج است. کافی است سر دماسنج را آرام و بدون فشار، حدود یک تا دو سانتی متر داخل مقعد ببرید. اگر کودک بی قراری کرد یا عضلاتش سفت شد، کمی صبر کنید و دوباره با آرامش ادامه دهید.

در طول اندازه گیری، یکی از دست هایتان باید دماسنج را ثابت نگه دارد و دست دیگر پشت کودک باشد. با صدای آرام با او صحبت کنید؛ این کار هم حس امنیت می دهد و هم باعث می شود عضلاتش شل تر باشد.

4 - وقتی دماسنج بوق زد، آن را بیرون بیاورید و عدد را بخوانید. بهتر است دما و ساعت اندازه گیری را یادداشت کنید تا در صورت لزوم با پزشک مشورت نمایید.

5 - سر دماسنج را با آب گرم و صابون یا الکل ضدعفونی کنید. دماسنج را فقط برای مصارف مقعدی نگه دارید (هرگز آن را برای دهان یا زیر بغل استفاده نکنید).

نکات ایمنی مهم هنگام استفاده

استفاده از دماسنج مقعدی (دماسنج رکتال) به طور کلی ایمن است، اما چند نکته را باید همیشه رعایت کنید:

• دماسنج مقعدی نوزاد را هرگز برای دهان یا زیر بغل استفاده نکنید.
• اگر کودک دچار اسهال، زخم یا مشکل مقعدی است، روش دیگری انتخاب کنید.
• دماسنج را بیشتر از حد لازم داخل نبرید.
• بعد از هر بار استفاده دستگاه را ضدعفونی کنید.
• اگر فرزندتان زیر سه ماه است و تب دارد، حتماً با پزشک تماس بگیرید.

نحوه عملکرد تب سنج مقعدی نوزاد

آیا تب سنج مقعدی نوزاد دائمی است؟

بله، برخلاف دماسنج های نواری که عمر محدودی دارند، دماسنج های دیجیتال مقعدی بارها و بارها قابل استفاده هستند. تنها مواردی که لازم است آن را تعویض کنید، زمانی است که دستگاه آسیب دیده باشد، سنسور آن دیگر دقت نداشته باشد، یا بدنه دماسنج ترک بردارد.

در غیر این صورت با مراقبت و ضدعفونی صحیح، سال ها قابل استفاده است.

اشتباهاتی که باعث خطای اندازه گیری می شود

گاهی والدین فکر می کنند دماسنج خراب است، در حالی که مشکل از روش استفاده است. برای مثال،

• اندازه گیری بلافاصله پس از گریه شدید یا حمام گرم، عدد را بالاتر نشان می دهد.
• یا ثابت نگه نداشتن دماسنج
• استفاده نکردن از روان کننده،
• و فرو بردن بیش از حد آن

می تواند دقت را کاهش دهد.

بنابراین اگر می خواهید بهترین نتیجه را بگیرید، کافی است چند دقیقه صبر کنید تا کودک آرام شود و سپس مراحل را با حوصله انجام دهید.

نحوه استفاده صحیح تب سنج مقعدی

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در نوزادان کمتر از سه ماه، دمای مقعدی ۳۸ درجه یا بالاتر همیشه یک هشدار جدی است و باید سریع با پزشک مشورت کرد. در کودکان بزرگ تر، اگر تب بیشتر از یک روز طول بکشد، یا همراه با علائمی مثل بی حالی، کم اشتهایی، استفراغ یا تشنج باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.

اگر نمی خواهیم روش مقعدی را امتحان کنیم، بهترین جایگزین چیست؟

برای کودکانی که همکاری نمی کنند یا برای والدینی که با این روش راحت نیستند، دماسنج های شقیقه ای یا مادون قرمز می تواند انتخاب خوبی باشد. البته باید در نظر داشت که هیچ کدام دقت روش مقعدی را ندارند.

پرفروش ترین مدلهای دماسنج کودک

جمع بندی

تب سنج مقعدی، هنوز هم بهترین و دقیق ترین روش اندازه گیری تب نوزاد است. با اینکه ممکن است در ابتدا کمی سخت به نظر برسد، اما با چند بار تمرین و رعایت نکات ساده، کاملاً ایمن و بدون دردسر خواهد بود. اگر برای شما مهم است که دقیق ترین عدد را بدانید و کوچک ترین نشانه های بیماری را زود تشخیص دهید، این روش انتخابی مطمئن است.